Μην μποϊκοτάρετε τους καλλιτέχνες του Ισραήλ – Υπερασπιστείτε την ελευθερία, όχι τον φασισμό
Μην καταδικάζετε τους Ισραηλινούς καλλιτέχνες σε απομόνωση. Μην βοηθάτε την κυβέρνηση να μας φιμώσει. Χωρίς την ελευθερία να δημιουργούμε και να μοιράζουμε τέχνη, οι ισραηλινές φωνές συνείδησης θα σιγήσουν - και ο κύκλος του πολέμου στη Γάζα θα συνεχιστεί ανεξέλεγκτα.
Μάγκι Ότσρι, συγγραφέας και σεναριογράφος.
Νέτα Ρίσκιν, ηθοποιός
HAARETZ - 15 Σεπτεμβρίου 2025
Ο Χοακίν Φίνιξ και η Ρούνεϊ Μάρα, από τους υπογράφοντες την Ανοιχτή Επιστολή από τους Κινηματογραφικούς Εργαζόμενους για την Παλαιστίνη, στην προβολή του «Η Φωνή της Χιντ Ρατζάμπ» στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας στις 3 Σεπτεμβρίου 2025. Πίστωση: Tiziana Fabi/AFP
Γράφουμε εκ μέρους πολλών Ισραηλινών κινηματογραφιστών, συγγραφέων, ποιητών, μουσικών, ηθοποιών και διανοούμενων. Δεν μιλάμε εξ ονόματος της κυβέρνησής μας ή οποιουδήποτε θεσμού, αλλά μόνο εξ ονόματος του εαυτού μας, και εξ ονόματος της δημιουργικής ελευθερίας, της ελευθερίας της φαντασίας και της ελπίδας που εξακολουθεί να υπάρχει.
Για πολλά χρόνια, οι Ισραηλινοί καλλιτέχνες έχουν χαρακτηριστεί ως εχθροί του εθνικιστικού καθεστώτος. Έχουμε δεχτεί αδυσώπητες διώξεις από κυβερνήσεις που μας έκαναν εύκολο στόχο μίσους. Τα ονόματά μας έχουν δυσφημιστεί δημόσια, υπουργοί μας έχουν χαρακτηρίσει «προδότες» και οι προϋπολογισμοί μας έχουν μειωθεί λόγω των απόψεών μας. Θέατρα έχουν κλείσει, θεατρικά έργα έχουν απαγορευτεί, ταινίες έχουν μποϊκοταριστεί. Καλλιτέχνες έχουν δεχθεί επιθέσεις τόσο στο διαδίκτυο όσο και προσωπικά, έχουν υποστεί απειλές βιασμού και βασανιστηρίων, ακόμη και απειλές για τη ζωή τους, και πολλοί έχουν χάσει τα προς το ζην.
Αυτό δεν είναι τυχαίο, ούτε εξαιρετικό, αλλά το απαραίτητο αποτέλεσμα μιας σκόπιμης κυβερνητικής πολιτικής που έχει σχεδιαστεί για να διασπείρει τον φόβο και να φιμώσει κάθε ελεύθερη φωνή.
Από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, τα χτυπήματα εναντίον μας από το εξωτερικό έχουν προστεθεί σε εκείνα που μας χτυπούν από το εσωτερικό.
Οι ταινίες μας απορρίπτονται από τα φεστιβάλ, τα βιβλία μας μένουν αμετάφραστα και οι εκδότες μας κλείνουν τις πόρτες τους. Μας μποϊκοτάρουν και μας καταδικάζουν. Οι φωνές μας δεν ακούγονται.
Να ξέρετε ότι ο μόνος που επωφελείται από την καταστολή και τη φίμωση των φωνών μας είναι η σημερινή ισραηλινή κυβέρνηση που περιφρονεί τόσο την τέχνη όσο και τους καλλιτέχνες. Ούτε η ελευθερία, ούτε η ειρήνη, ούτε η δικαιοσύνη εξυπηρετούνται με τη φίμωση της ισραηλινής τέχνης. Ούτε οι Παλαιστίνιοι, οι οποίοι υποφέρουν από έναν σκληρό και ατελείωτο πόλεμο.
Δεν είναι παράλογο να φανταστεί κανείς ότι μπουκάλια σαμπάνιας άνοιξαν αυτή την εβδομάδα στα γραφεία των φανατικών μελών του συνασπισμού του Νετανιάχου για να γιορτάσουν το μποϊκοτάζ που ανακοίνωσαν περίπου 1.200 καλλιτέχνες του Χόλιγουντ. Ένα τέτοιο μποϊκοτάζ δεν αποδυναμώνει τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου. Τον ενδυναμώνει μόνο στην πορεία του προς τη δικτατορία.
Τα τελευταία χρόνια, ο Νετανιάχου έχει σημειώσει σημαντικές «επιτυχίες»: Η υπηρεσία εσωτερικής ασφαλείας Shin Bet και η Ισραηλινή Αστυνομία βρίσκονται ήδη υπό τον έλεγχό του και τώρα στοχεύει να αναλάβει το γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα και τη δικαστική εξουσία, εξαλείφοντας κάθε νομική εποπτεία των πράξεών του.
Οι Ισραηλινοί καλλιτέχνες ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή του αγώνα κατά του Νετανιάχου και του φασισμού. Βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή του αγώνα κατά της κατοχής και των εποικισμών στη Δυτική Όχθη. Έχουμε απαιτήσει διαπραγματεύσεις για μια ειρηνευτική συμφωνία με την Παλαιστινιακή Αρχή, με στόχο την εγκαθίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους. Ήμασταν από τους πρώτους που ισχυρίστηκαν ότι οι Παλαιστίνιοι έχουν δικαίωμα στην εθνική αυτοδιάθεση και την πλήρη ισότητα.
Προειδοποιήσαμε κατά της μετατροπής του πολέμου στη Γάζα σε πόλεμο για τη διατήρηση της κυριαρχίας του Νετανιάχου – έναν πόλεμο που αποσκοπεί στην αποπροσανατολισμό από το γεγονός ότι είναι πρωθυπουργός θαμμένος κάτω από κατηγορίες για διαφθορά.
Προειδοποιήσαμε για την τοξική συμμαχία μεταξύ μιας διεφθαρμένης κυβέρνησης και του θρησκευτικού φανατισμού και τώρα ζητούμε τον τερματισμό του πολέμου, τον τερματισμό της λιμοκτονίας των κατοίκων της Γάζας και την ασφαλή επιστροφή όλων των Ισραηλινών ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς μέσω μιας συμφωνίας.
Δεν είμαστε ένα κυβερνητικό όργανο εναντίον του οποίου πρέπει να πολεμάμε· αντιθέτως, είμαστε ένα αγκάθι στο πλευρό του. Γι' αυτό οι υποστηρικτές του φασισμού και του εθνικισμού προσπαθούσαν πάντα να μας εξαλείψουν. Η ισραηλινή κυβέρνηση μας επιτίθεται από μέσα και τώρα οι συνάδελφοί μας στο εξωτερικό, οι καλλιτεχνικοί και ιδεολογικοί μας εταίροι σε όλο τον κόσμο, προσπαθούν να μας φιμώσουν. Αν οι Ισραηλινοί καλλιτέχνες φιμωθούν, θα είναι το τέλος της ισραηλινής δημοκρατίας.
Ο δρόμος για τους αιμοδιψείς εξτρεμιστές στην κυβέρνηση να συνεχίσουν τον πόλεμο και να κλιμακώσουν τη βλάβη σε αθώους πολίτες και να διαπράξουν μερικές από τις πιο σοβαρές φρικαλεότητες και εγκλήματα πολέμου θα μείνει ανεμπόδιστος. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο δώρο για τον φασισμό στο Ισραήλ.
Η τέχνη, από τη φύση της, δεν είναι εμπόρευμα. Η στέρηση της τέχνης από τους ανθρώπους δημιουργεί κάτι περισσότερο από δυσφορία ή αίσθημα απώλειας. Ένα καλλιτεχνικό μποϊκοτάζ δεν είναι σαν το μποϊκοτάζ των όπλων, επειδή στον πυρήνα του, η τέχνη είναι το εντελώς αντίθετο ενός όπλου.
Η έρευνα δείχνει ότι η τέχνη μπορεί να καλλιεργήσει την ενσυναίσθηση για τους άλλους και να ενώσει ανθρώπους όλων των φυλών υπό μια ενιαία ανθρώπινη φυλή. Χωρίς τέχνη, η ενσυναίσθηση μαραίνεται. Χωρίς τέχνη, ο φασισμός ακμάζει ανεξέλεγκτα.
Η τέχνη διαθέτει επίσης εξαιρετική πειθώ, μεγαλύτερη από τη δημοσιογραφία ή ακόμα και την επιστημονική έρευνα. Η αφήγηση και η αφήγηση προωθούν τις αρχές του ανθρωπισμού και της συμπόνιας. Γι' αυτό η τέχνη πρέπει να είναι απεριόριστη και ανοιχτή σε όλους.
Η τέχνη προσφέρει κάτι περισσότερο από μια σύντομη ανάπαυλα από τους πόνους της καθημερινότητας. Σε δύσκολους καιρούς, επιτρέπει στους ανθρώπους να φανταστούν μια διαφορετική, καλύτερη πραγματικότητα. Κάνει τα άτομα να νιώθουν ότι ο πόνος και οι αμφιβολίες τους γίνονται αντιληπτές, ότι έχουν συμμάχους και ότι δεν είναι μόνοι.
Τα ιδρύματα κινηματογράφου και τέχνης στο Ισραήλ αγωνίζονται, με μεγάλη δυσκολία, να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους και να χρηματοδοτήσουν έργα που αμφισβητούν ανοιχτά την κυβερνητική πολιτική.
Το μποϊκοτάζ που ανακοινώθηκε την περασμένη εβδομάδα απειλεί αυτά τα θεμέλια και θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να τα υπονομεύσει περαιτέρω, συρρικνώνοντας τον ήδη μικρό χώρο αντίστασης που απομένει.
Ταινίες όπως οι «Πέρα από τα Τείχη», «Βαλς με τον Μπασίρ», «Μποφόρ», «Λίβανος», «Φόξτροτ», «Λεμονόδεντρο» και «Βηθλεέμ» είναι μόνο μερικά παραδείγματα από μια μακρά λίστα έργων που έχουν λάβει διεθνή αναγνώριση, αλλά έχουν επίσης αντιμετωπίσει σκληρή κριτική, επιθέσεις και προσπάθειες λογοκρισίας από την ισραηλινή κυβέρνηση.
Αυτές οι ταινίες, μαζί με πολυάριθμα λογοτεχνικά και θεατρικά έργα, αντικατοπτρίζουν τον συνεχή αγώνα των Ισραηλινών καλλιτεχνών να διατηρήσουν την ελευθερία της έκφρασης και να ασκήσουν κριτική στην ισραηλινή πραγματικότητα μέσα από την ίδια την κοινωνία. Δεν είναι παρά μια σταγόνα στον ωκεανό της αντίστασης που εκφράζεται μέσω της ισραηλινής τέχνης.
Απευθυνόμαστε στους συνεργάτες μας στην παγκόσμια καλλιτεχνική κοινότητα, σε όσους νοιάζονται για την ειρήνη και τη δικαιοσύνη. Σας χρειαζόμαστε.
Δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα, αλλά ίσως σύντομα έρθει η μέρα που η σημερινή κυβέρνηση θα απαγορεύσει εντελώς όλες τις μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης.
Δεν ζητάμε χρήματα ή τιμές. Ζητάμε μόνο αυτό: Μην μας κλείνετε τις πύλες. Μην μας αναγκάζετε να απομονωθούμε από τον κόσμο. Μην βοηθάτε την κυβέρνηση να φιμώσει τη λίγη ελευθερία που μας έχει απομείνει.
Αυτό θέλει η βίαιη κυβέρνηση· αυτή είναι η φιλοδοξία της. Τη στιγμή που θα απομακρυνθεί η απειλή της ανθρωπιστικής τέχνης, θα είναι σε θέση να καταστρέψει την ισραηλινή δημοκρατία χωρίς αντιπολίτευση, να υπονομεύσει τη διαδικασία ελεύθερων εκλογών και να συνεχίσει τον πόλεμο στη Γάζα επ' αόριστον.
Δεν θα σταματήσουμε να δημιουργούμε. Δεν θα τα παρατήσουμε ποτέ. Αλλά χρειαζόμαστε εσάς για να μας βοηθήσετε να συνεχίσουμε να αναπνέουμε.
Θα έρθουν καλύτερες μέρες. Το πιστεύουμε αυτό με όλη μας την καρδιά.
Όσο συνεχίζουμε να ονειρευόμαστε, όσο συνεχίζουμε να φανταζόμαστε, κανένα μποϊκοτάζ και καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να σβήσει το πνεύμα μας.
Βοηθήστε μας να είμαστε ο πυλώνας της φωτιάς στην πρώτη γραμμή μέχρι να διώξουμε το σκοτάδι, μέχρι να επικρατήσει το φως.
Νέτα Ρίσκιν, ηθοποιός και Μάγκι Ότσρι συγγραφέας και σεναριογράφος.
Αλλα άρθρα της Haaretz:
• Ως Ισραηλινός σκηνοθέτης σας ευχαριστώ που με μποϊκοτάρατε: γιατί η πίεση για τη Γάζα έχει σημασία
• Ισραηλινοί καλλιτέχνες αντιδρούν στο μποϊκοτάζ των κινηματογραφιστών: «Δεν κάνουμε αρκετά»
